"Gürcü arzusu"nun israrı
“525-ci qəzet”in 18 aprel sayında nələr var? - ANONS
Ruhumuz, düşüncəmiz və ədəbiyyatımızda Şuşa möcüzəsi
Naxçıvanın elmi, ədəbi və mədəni mühiti: aktuallığını itirməyən tədqiqat obyekti
Haqqımızda
|
Əlaqə
|
Mobil versiya
|
Köhnə 525
|
Əsas səhifə
Bütün xəbərlər
Siyasət
Sosial
İqtisadiyyat
COP29
Mədəniyyət
İdman
Dünya
Qarabağ
Ədəbiyyat
Digər
Şəhidlər-qazilər
"525" - 30
Ədəbi köşk: Nə var, nə yox?
Müsahibə
Region
Rəsmi
Şou-biznes
525-ci qəzetə yubiley təbrikləri
"525" - 25
Faydalı
Media
Turizm
Maraqlı
Təhsil
Texnologiya
Son xəbərlər
18 Aprel 2024
13:56
Ağdamda yerləşən Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzinin fəaliyyəti dayandırılacaq
13:51
"Ermənistan Cənubi Qafqazda vəziyyəti gərginləşdirmək üçün ABŞ və Aİ üçün alətdir"
- Rusiya XİN
13:48
İsveç Baş naziri COP29-a dəvət edilib
13:45
Azərbaycan və Yeni Kaledoniya parlamentləri əməkdaşlıq memorandumu imzalayıb
13:42
Burkina-Faso fransalı diplomatları “persona non-grata” elan edib
13:36
Tariximizin qanlı səhifələrindən biri olan Başlıbel faciəsindən 31 il ötür
13:31
İşğaldan azad olunan ərazilərdə 13 məktəb tikilir -
2-nin inşası başa çatıb
13:25
Sabah hava necə olacaq?
13:19
Naxçıvanda orta aylıq əməkhaqqı 18 faiz artıb
13:13
FHN Bakı Avropa liseyində təlim keçib
13:07
Mayın 1-dən uşaqların birinci sinfə qəbul prosesi başlayacaq
13:04
”Biz bilirdik ki, Azərbaycan nə zaman istəsə bu qoşunları ölkədən çıxaracaq” -
Millət vəkili
13:00
AMEA prezidenti İraq alimləri ilə görüşüb
12:54
Polis Bakıda qanunsuz miqrasiyaya qarşı tədbirlər həyata keçirib -
21 əcnəbi saxlanılıb
12:48
Naxçıvanda əhalinin sayı 0,6 faiz artıb
12:42
Rusiya sülhməramlılarının Azərbaycandan çıxması prosesi davam edir
12:36
Azərbaycanın hərbi pilotları təlim-məşq uçuşları icra ediblər
12:31
Energetika naziri ABŞ-yə səfər edib
12:25
Kaledoniyalılar göstərdiyi dəstəyə görə Azərbaycana minnətdarlıqlarını bildiriblər
12:19
Dünya bazarlarında neft bahalaşıb
12:13
Hacıqabulda 21 yaşlı qadın itkin düşüb
12:07
Aprelin 21-də 46 mindən çox şagird buraxılış imtahanı verəcək
12:00
Səfirin geri çağırılması, yaxud Fransanın qabaqdangəlmişliyi
11:54
Paşinyan: "İrəvanın sərhədlərin delimitasiyasından imtinası regionda gərginliyə səbəb olacaq"
11:48
Tatarıstanlı iş adamları sənaye zonalarına investisiya yatırmağa dəvət olunub
11:42
Azərbaycan, Türkiyə və Moldovanın sosial müdafiə qurumları ikitərəfli əməkdaşlığı müzakirə edib
11:36
Xarici ölkələrdə işlə təmin etmək adı altında pul vəsaitlərinin ələ keçirilməsi faktı üzrə cinayət işi başlanıb
11:31
İnsan resurslarının idarə edilməsi üzrə yeni dövlət standartı qəbul edilib
11:25
Sumqayıt qatarını daşa basan azyaşlılar valideynləri ilə birgə polis şöbəsinə aparılıb
11:19
İqlim Fəaliyyəti üzrə Maliyyə Nazirləri Koalisiyası COP29-la bağlı əməkdaşlığa çağırılıb
11:13
Bakı avtovağzalından Dairəvi yola çıxışda hərəkət məhdudlaşdırılacaq
11:07
Azərbaycanın iqtisadiyyat nazirinə yeni müavin təyin olunub
11:00
Abşeronda 16 min manatlıq pul və zinət əşyaları oğurlanıb
10:54
Nyu-York birjasında təbii qaz bahalaşıb
10:48
ABŞ Dövlət Departamenti Rusiya sülhməramlılarının Qarabağı tərk etməsinə münasibət bildirib
10:42
Azərbaycanda dəmirlə zənginləşdirilmiş un satılacaq
10:36
Azyaşlı qıza hədə-qorxu gələrək zinət əşyalarını talamaqda şübhəli bilinən iki nəfər saxlanılıb
10:31
Bakıda iməcilik və ağacəkmə aksiyası keçiriləcək
10:25
Ombudsman: "Başlıbel sakinləri kütləvi şəkildə qətlə yetirilib, bəziləri diri-diri yandırılıb"
10:19
Milli Kitabxanada “18 aprel - Tarixi Abidələrin Mühafizəsi Günü” adlı kitab sərgisi açılıb
10:11
Xankəndidə qumbara və avtomatlar tapılıb
10:07
Azərbaycan və EBRD COP29 ərəfəsində keçiriləcək ilk bərpa olunan enerji hərracını dəyərləndirib
10:00
"Gürcü arzusu"nun israrı
09:54
"Azərbaycanın AQEM-ə sədrlik etməsi mühüm hadisədir" -
Baş katib
09:48
Qızıl və gümüş bahalaşıb
09:42
Astarada avtoxuliqanlıq edən sürücü həbs edilib
09:36
Əliçıraq məscidinin qarşısında yük maşını aşıb -
sıxlıq müşahidə olunur
09:31
Mərkəzi Bankın bu günə olan valyuta məzənnələri
09:25
Bakıda sıxlıq müşahidə olunan yollar -
SİYAHI
09:19
Bakıda yük maşını ilə minik avtomobili toqquşub, ölən var
09:13
Nicat Abasov yenə uduzub -
İddiaçılar Turniri
09:07
Azərbaycan nefti ucuzlaşıb
09:00
Ağdamda minaatan qurğular aşkar edilib
17 Aprel 2024
23:59
ABŞ-dən çağırış -
İranı BMT-yə buraxmayın
23:44
CHP lideri AŞPA-da Azərbaycana dəstək verib
22:26
İsrail tankları Qəzza zolağına qayıdıb
22:00
“525-ci qəzet”in 18 aprel sayında nələr var? -
ANONS
21:51
Moldovada qanun pozuntularına qarşı beynəlxalq müdafiə mərkəzi yaradılıb
21:45
"Ağ ev"dən İrana qarşı
yeni sanksiyalar
21:30
Ruhumuz, düşüncəmiz və ədəbiyyatımızda Şuşa möcüzəsi
21:13
Türkiyə Putinin səfəri ilə bağlı razılaşmanı təsdiqləyib
20:49
Pakistanda güclü yağış nəticəsində ölənlərin sayı 63-ə yüksəlib
20:12
Koreya Respulikası Şimali Koreya ilə sərhəddə atış təlimləri keçirib
20:00
Naxçıvanın elmi, ədəbi və mədəni mühiti: aktuallığını itirməyən tədqiqat obyekti
19:49
Nazirlər Kabinetində elektrik mühərrikli avtomobillərin təşviqinə dair iclas keçirilib
19:45
Urartuların mənşəyi və dilləri -
Məmmədtağıbəy Nağıbəyov yazır
19:44
Belçikada bomba təhlükəsi
19:13
ABŞ və Çin işçi qrupları dördüncü dəfə görüşüb
19:00
Aktrisanın şirin-acı həyat hekayəti -
Telman Orucov yazır
18:50
İndoneziyada fövqəladə vəziyyət elan edilib
Son xəbərlərin davamı »
Tarix üçün... tarix haqqında
Yazar
Oxunub:
2596
dəfə
a
-
A
+
31.10.12 12:47
Şakir YAQUBOV
Yaddaşımın
küncündən
İş
yoldaşımız
Mübarizin
,
səhv
eləmirəmsə
,
qardaşının
toyu
idi
:
o
vaxt
əslində
7-
ci
və
8-
ci
mikrorayonları
çıxmaq
şərti
ilə
səkkiz
mikrorayonluq
ərazinin
,
necə
deyərlər
,
Bakının
yarısının
yeganə
məclis
yeri
olan
3-
cü
mikrorayondakı
“
Arzu
”
şadlıq
evində
.
Yəqin
ki
,
toy
artıq
başlanmışdı
,
bütün
məclis
əhli
kimi
bizim
uşaqlar
da
“
şüşə
”
lərini
yarılamışdılar
,
mənsə
iki
redaksiyanın
(“
Həyat
”
ın
və
onun
rus
dilində
çıxan
əlavəsi
olan
“
Respublika
”
nın
)
əməkdaşlarının
oturub
işlədiyi
otağı
hələ
tərk
etməmişdim
.
Səbəb
aydındır
:
hamı
üçün
iş
gününün
sonu
olsa
da
, “
rəsmi
dövlət
qəzeti
” “
Həyat
”
üçün
narahat
və
həyəcanlı
dəqiqələr
təzəcə
başlanırdı
–
qəzetin
növbəti
nömrəsini
hazırlayırdıq
.
İctimai
xadim
missiyasını
yerinə
yetirən
və
buna
görə
həmin
vaxt
redaksiyada
deyil
,
Ali
Sovetdə
olan
baş
redaktordan
fərqli
olaraq
qəzetin
çıxmasına
,
daxil
olan
operativ
yazıların
çapa
hazırlanmasına
,
mətbəəyə
–
yığılmağa
göndərilməsinə
,
hansı
səhifədə
və
necə
yerləşdirilməsinə
birbaşa
mən
cavabdeh
idim
.
Toya
gedənlərlə
ilkin
şərtimiz
belə
olmuşdu
ki
,
redaksiyada
işləri
yoluna
qoyandan
sonra
özümü
yetirəcək
və
təzə
bəyin
sağlığına
kollektiv
bir
badə
qaldıracağıq
.
Məclisə
güman
elədiyimdən
də
gec
getdim
və
tez
də
geri
döndüm
.
Buna
da
səbəb
...
Azərbaycanın
dövlət
müstəqilliyi
oldu
.
lll
Azərbaycanın
dövlət
müstəqilliyi
məsələsi
xeyli
vaxtdan
bəri
gündəlikdə
dursa
da
,
əməli
həllini
heç
cür
tapa
bilmirdi
:
Baltik
respublikaları
1990-
cı
ilin
martından
,
qonşu
Gürcüstan
isə
həmin
ilin
mayından
–
birtərəfli
qaydada
olsa
da
–
bu
məsələ
barədə
qəti
mövqelərini
bəyan
etmiş
,
SSRİ
-
nin
tərkibindən
istənilən
vaxt
çıxmaq
barədə
konstitusiya
hüquqlarından
bəhrələnməyə
başlamışdılar
.
Bizdə
isə
nə
rəhbərlik
,
nə
də
deputatlar
son
və
qəti
addımı
atmağa
nədənsə
risk
etmirdilər
.
O
vaxt
belə
düşünürdüm
: “
Müstəqilliyin
elan
edilməsi
elə
bir
tarixi
məsuliyyətdir
ki
,
burada
hökmən
kimsə
risk
etməlidir
–
ya
respublika
rəhbərliyi
özünün
sükutlu
razılığı
ilə
buna
rəvac
verməli
,
ya
da
deputatlar
mühafizəkar
rəhbərliyə
qarşı
qətiyyət
göstərməlidilər
”.
Sonralar
,
məsələn
, 1992-
ci
ilin
5-6
martında
məhz
belə
olmuşdu
...
Reallıqda
nə
baş
verirdi
?
Deyək
ki
, 1991-
ci
il
martın
7-
də
Ali
Sovetin
sessiyası
“
Sovet
Sosialist
Respublikaları
İttifaqının
saxlanması
məsələsi
üzrə
SSRİ
referendumunun
Azərbaycan
Respublikasında
keçirilməsinin
təşkili
haqqında
”
məsələ
müzakirə
edərkən
demokratik
düşüncəli
deputatlarla
respublika
rəhbərliyinin
iradəsini
kor
-
koranə
yeridən
çoxluq
arasında
ciddi
fikir
ayrılığı
yaranmışdı
.
Ən
böyük
qalmaqal
Azərbaycan
Respublikasının
xalq
deputatı
–
o
vaxt
parlamentarilər
rəsmən
belə
adlandırılırdılar
–
Heydər
Əliyevin
çıxışından
sonra
qopmuşdu
.
Həmin
çıxışdan
sonra
onlarca
deputat
Heydər
Əliyevin
bəyanatlarını
dəbbələməyə
,
ittifaq
dövlətinin
tərkibindən
çəxmağın
Azərbaycan
üçün
düzəlməz
bəd
nəticələr
verəcəyini
iddia
eləməyə
çalışmış
və
hətta
Heydər
Əliyevin
Azərbaycana
rəhbərlik
etdiyi
dövr
ərzindəki
fəaliyyətini
araşdırmaq
(
təxminən
8
ildən
sonra
!)
üçün
Ali
Sovetin
xüsusi
komissiyasını
yaratmağı
təklif
etmişdilər
.
Heydər
Əliyev
həmin
çıxışı
zamanı
demişdi
: “1922-
ci
ildən
Azərbaycan
Sovet
İttifaqının
tərkibindədir
.
Bu
müddət
ərzində
xalqımız
tarixi
yol
keçib
,
nailiyyətlər
əldə
edib
.
Eyni
zamanda
çox
itkilərə
,
çətinliklərə
də
məruz
qalıb
.
Bunları
inkar
etmək
olmaz
.
Biz
hamımız
bu
ittifaqın
mövcud
olduğu
dövrdə
dünyaya
gəlmişik
,
təhsil
-
tərbiyə
almışıq
,
formalaşmışıq
.
Biz
hamımız
,
hər
halda
tam
əksəriyyətimiz
bu
ittifaqa
həddindən
artıq
inanmışıq
,
sədaqətlə
xidmət
etmişik
,
xalqımızın
səadətini
,
xoşbəxt
gələcəyini
bu
ittifaq
daxilində
görmüşük
.
Mən
və
mənimlə
birlikdə
xeyli
müddət
respublikaya
rəhbərlik
edən
həmkarlarım
ittifaqın
möhkəmlənməsi
üçün
daim
çalışmış
,
Azərbaycan
xalqında
da
bu
ittifaqa
sadiqlik
və
məhəbbət
hissiyyatları
yaratmağa
cəhd
etmişik
.
Fəqət
son
illərdə
dünyada
,
ölkədə
gedən
ictimai
-
siyasi
proseslər
keçmişimizə
münasibəti
,
ümumi
dünyagörüşünü
dəyişdirmiş
,
Sovet
İttifaqında
mərkəzlə
respublikalar
arasında
olan
iqtisadi
,
siyasi
əlaqələr
açılmış
,
çılpaqlaşmış
,
hansı
tərəfin
daha
çox
xeyir
götürdüyü
,
zərər
çəkdiyi
aydınlaşmışdır
.
Bir
neçə
respublikada
baş
vermiş
milli
demokratik
hərəkatların
ittifaq
dövləti
tərəfindən
zorakılıqla
,
hərbi
qoşun
hissələri
vasitəsilə
boğulması
tədbirləri
ittifaqın
imperiya
siyasəti
apardığını
tam
aşkar
etmişdir
.
İttifaq
dağılmağa
başlamışdır
”.
Daha
sonra
o
,
konkret
təklif
vermişdi
: “...
Mən
yeni
ittifaqa
daxil
olmağın
və
bunun
üçün
referendum
keçirməyin
heç
bir
şərt
qoymadan
əleyhinəyəm
...
Azərbaycanın
tam
istiqlaliyyət
,
azadlıq
,
iqtisadi
və
siyasi
müstəqillik
yolu
ilə
getməsinin
tərəfdarıyam
...
Fikrimcə
,
əgər
Azərbaycan
tam
müstəqil
dövlət
olarsa
(
o
,
indi
ittifaqda
olan
respublikaların
hər
biri
ilə
,
hətta
ittifaq
qalarsa
,
onunla
da
qarşılıqlı
,
bərabərhüquqlu
,
iki
tərəfə
də
faydalı
iqtisadi
əlaqələr
yarada
bilər
),
bu
,
müstəqil
Azərbaycanın
gələcək
inkişafı
üçün
daha
səmərəli
olar
.
Azərbaycan
xalqının
başqa
xalqlarla
dostluq
əlaqələri
müstəqil
xarakter
daşıyar
,
daha
səmimi
,
daha
möhkəm
olar
.
...
Azərbaycan
xalqının
birliyi
yeni
,
demokratik
,
heç
kəsdən
asılı
olmayan
dövlət
qurulması
yolu
ilə
təmin
oluna
bilər
.
Doğrudur
,
bu
yolda
çətinliklər
də
az
olmayacaq
.
Fəqət
nəyin
bahasına
olursa
-
olsun
biz
buna
nail
olmalıyıq
.
Biz
bu
yola
düşməsək
,
bunu
gələcək
nəsillər
edəcək
.
Və
onlar
,
tarix
bizi
bağışlamayacaq
.
İndi
hər
bir
namuslu
,
qeyrətli
azərbaycanlı
gərək
öz
şəxsi
mənafelərini
,
imtiyazlarını
unutsun
,
xalqın
aqibəti
,
bu
günü
və
azad
gələcəyi
haqqında
düşünsün
.
Xalqın
müqəddəratı
hər
şeydən
üstün
olmalıdır
...
Azərbaycan
Respublikası
iqtisadi
və
siyasi
müstəqillik
yolu
ilə
getməli
,
tam
istiqlaliyyət
uğrunda
mübarizə
aparmalıdır
” (“
Səs
”
qəzeti
, 15
mart
1991-
ci
il
;
Əliyev
Heydər
.
Şəxsi
mövqe
.
B
.: 1994,
s
.14-20).
Son
nəticədə
Ali
Sovetin
sessiyası
“
Sovet
Sosialist
Respublikaları
İttifaqının
saxlanması
məsələləri
üzrə
SSRİ
referendumunun
təşkili
və
keçirilməsinin
təmin
edilməsi
ilə
əlaqədar
tədbirlər
haqqında
”
SSRİ
Ali
Sovetinin
1991-
ci
il
16
yanvar
tarixli
qərarına
uyğun
olaraq
”
cəmi
dörd
bəndlik
88-
XII
nömrəli
bir
qərar
qəbul
etmişdi
.
Qərarda
təsbit
olunmuşdu
ki
, 1991-
ci
il
martın
17-
də
keçiriləcək
SSRİ
referendumunun
mərkəzi
respublika
komissiyasının
səlahiyyətini
Azərbaycan
Respublikası
xalq
deputatları
seçkiləri
üzrə
Mərkəzi
Seçki
Komissiyası
həyata
keçirir
.
Mərkəzi
Seçki
Komissiyasına
tövsiyə
olunmuşdu
ki
,
SSRİ
referendumunda
səsvermənin
keçirilməsi
üçün
Azərbaycan
Respublikasında
rayonların
,
rayon
bölgüsü
olmayan
respublika
tabeli
və
vilayət
(
DQMV
)
tabeli
şəhərlərin
sərhədləri
hüdudunda
dairələr
təşkil
etsin
.
Həmçinin
“
Müəyyən
edilsin
ki
,
SSRİ
referendumunun
dairə
komissiyalarının
səlahiyyətlərini
Azərbaycan
Respublikası
yerli
xalq
deputatları
sovetləri
deputatlarının
seçkiləri
üzrə
ötən
seçki
kampaniyası
dövründə
beş
il
müddətinə
təşkil
olunmuş
rayon
və
şəhər
seçki
komissiyaları
həyata
keçirirlər
”.
Və
sonuncu
bənd
: “
Azərbaycan
Respublikası
xalq
deputatları
sovetləri
və
onların
rəyasət
heyətləri
“
Ümumxalq
səsverməsi
(
SSRİ
referendumu
)
haqqında
”
SSRİ
qanununa
uyğun
olaraq
ən
geci
1991-
ci
il
martın
10-
dək
SSRİ
referendumu
məntəqələrinin
yaradılmasını
və
məntəqə
komissiyalarının
təşkilini
təmin
etsinlər
”.
Adbaad
səsvermə
zamanı
340 (!!!)
deputatdan
43-
ü
bu
qərarın
əleyhinə
səs
vermişdi
.
Bir
daha
diqqəti
ona
yönəldirəm
ki
,
bu
qərar
martın
17-
də
(
hər
hansı
bir
mövzuda
!)
referendumun
keçirilməsinin
təşkili
məsələlərini
təsbit
edirdi
və
bunun
dövlət
müstəqilliyinə
birbaşa
aidiyyəti
yox
idi
.
Zənnimcə
,
hüquqi
baxımdan
ən
düzgünü
bu
olardı
ki
,
referendumda
iştirak
edərək
qoyulan
suala
mənfi
cavab
verəydin
:
o
halda
SSRİ
-
nin
saxlanıb
-
saxlanmamağına
münasibətini
ortaya
qoymuş
olurdun
,
bu
isə
respublikanın
dövlət
müstəqilliyinə
dolayısı
ilə
tərəfdar
çıxmaq
demək
olardı
.
Dəqiq
yadımdadır
:
adətən
sessiya
iclaslarının
keçirildiyi
günlərdə
redaksiyanı
telefonla
idarə
etməyə
məcbur
olan
baş
redaktor
Ə
.
Əfqan
8
martla
əlaqədar
dalbadal
alınan
üç
günlük
fasilədən
sonra
işə
gələndə
bloknotundan
bir
vərəq
qoparıb
mənə
uzatdı
:
–
Bax
,
məqsədəuyğun
bilsən
,
nömrəyə
verərsən
.
Bu
,
yuxarıda
adını
çəkdiyim
qərarın
əleyhinə
səs
vermiş
xalq
deputatlarının
Əfqanın
əli
ilə
yazılmış
siyahısı
idi
:
görünür
,
ya
haradansa
tələsik
köçürdüyünə
,
ya
da
kiminsə
tərəfindən
diktə
edildiyinə
görə
bir
sıra
tanınmış
şəxsiyyətlərin
,
sadəcə
,
adını
qeyd
eləməklə
kifayətlənmişdi
.
Siyahıda
Heydər
Əliyevin
,
İsmayıl
Şıxlının
,
o
vaxt
,
səhv
eləmirəmsə
,
Ali
Sovetin
Rəyasət
Heyəti
sədrinin
müşaviri
olan
Tofiq
Məsim
oğlu
Bağırovun
,
Sabir
Rüstəmxanlının
,
İsa
Qəmbərovun
,
Etibar
Məmmədovun
və
bir
çox
digər
tanınmış
şəxsin
adı
-
soyadı
vardı
.
Düzü
,
heç
bir
mətnaltı
məqsəd
güdmədən
,
sadəcə
,
tarix
üçün
,
elə
bu
sərlövhə
altında
həmin
siyahını
“
Həyat
”
qəzetinin
12
mart
nömrəsində
, 3-
cü
səhifənin
birinci
sütununda
dərc
elədik
.
Yaxşı
yadımdadır
ki
,
daha
üç
gün
sonra
rəhmətlik
Babək
Hüseynoğlunun
baş
redaktoru
olduğu
“
Aydınlıq
”
qəzeti
də
–
hətta
bugünkü
Azərbaycan
jurnalistikası
üçün
nadir
fakt
:
ilkin
mənbəni
qeyd
etməklə
! –
həmin
siyahını
təkrarən
dərc
elədi
.
İnsafən
,
orada
da
siyahıya
hansısa
şərh
-
filan
əlavə
olunmamışdı
...
Sonra
avqustun
29-30-
u
,
Ali
Sovetin
növbəti
sessiyası
olmuşdu
.
O
vaxt
artıq
Moskvada
“
QeKaÇePe
” (“
Fövqəladə
Vəziyyət
üzrə
Dövlət
Komitəsi
”)
məzhəkəsi
də
baş
vermiş
və
əsas
rollarının
ifaçıları
“
Matrosskaya
tişina
”
həbsxanasına
atılmış
,
yaxud
öz
əlləri
ilə
özlərini
o
dünyalıq
eləmiş
,
Boris
Yeltsin
Kommunist
Partiyasının
fəaliyyətinin
qadağan
edilməsi
barədə
fərman
imzalamış
,
bir
sıra
müttəfiq
respublikalar
,
o
cümlədən
Ukrayna
(24
avqust
),
Belarus
(25
avqust
),
Moldova
(27
avqust
),
Özbəkistan
(31
avqust
),
Qırğızıstan
(31
avqust
)
rəsmən
müstəqilliklərini
elan
etmiş
,
digərləri
(
məsələn
,
Tacikistan
,
bədnam
qonşularımız
və
s
.)
isə
bu
yolda
əsas
mərhələni
,
uzağı
,
sentyabr
ayında
keçmişdilər
.
Həmin
sessiyada
yenə
bir
qrup
deputatın
təkidi
ilə
avqustun
30-
da
“
Azərbaycan
Respublikasının
dövlət
müstəqilliyini
bərpa
etmək
haqqında
”
Azərbaycan
Respublikasi
Ali
Sovetinin
bəyannaməsi
qəbul
olunmuşdu
.
Bu
,
həqiqətən
də
adi
bəyannamə
idi
və
bununla
Azərbaycan
Respublikası
MÜSTƏQİL
DÖVLƏT
olmurdu
.
Hərçənd
bəyannamədə
deyilirdi
ki
:
“
Azərbaycan
Respublikasının
Ali
Soveti
Azərbaycan
xalqının
ali
dövlət
mənafelərini
rəhbər
tutaraq
və
onun
iradəsini
ifadə
edərək
,
1918-
ci
ildən
1920-
ci
ilədək
Azərbaycan
Respublikasının
beynəlxalq
birlik
tərəfindən
tanınmış
müstəqil
dövlət
kimi
mövcud
olduğunu
qeyd
edərək
,
Azərbaycan
Respublikasının
Konstitusiyasına
,
Azərbaycan
Respublikasının
suverenliyi
haqqında
və
Azərbaycan
Respublikasının
iqtisadi
müstəqilliyinin
əsasları
haqqında
konstitusiya
qanunlarına
əsaslanaraq
,
Azərbaycan
xalqının
müqəddəratı
və
azad
inkişafının
təmin
olunması
üçün
öz
məsuliyyətini
dərk
edərək
,
milli
mənsubiyyətindən
və
dini
etiqadından
asılı
olmadan
Azərbaycan
Respublikasının
bütün
vətəndaşlarının
beynəlxalq
aktlarda
nəzərdə
tutulmuş
bütün
insan
hüquqlarına
və
əsas
azadlıqlarına
təminat
verərək
,
Azərbaycan
Respublikasının
suverenliyi
və
ərazi
bütövlüyü
üçün
təhlükəni
aradan
qaldırmağa
çalışaraq
,
Azərbaycan
Respublikasının
təhlükəsizliyini
və
dövlət
sərhədlərinin
toxunulmazlığını
təmin
etmək
kimi
müqəddəs
borcu
rəhbər
tutaraq
,
respublikanın
bütün
vətənpərvər
qüvvələrinin
sıx
birləşməsinin
zəruriliyini
dərk
edərək
,
Azərbaycan
Respublikasının
və
onun
xalqının
mənafeyinə
zidd
olmayan
beynəlxalq
paktları
,
konvensiyaları
və
başqa
sənədləri
qəbul
edərək
,
SSR
İttifaqına
daxil
olan
bütün
respublikalarla
dostluq
münasibətlərini
bundan
sonra
da
saxlamağı
arzu
edərək
,
beynəlxalq
birliyin
üzvü
olan
dövlətlərlə
bərabərhüquqlu
münasibətlər
yaratmağa
hazır
olduğunu
bildirərək
,
Azərbaycan
Respublikasının
dövlət
müstəqilliyinin
Birləşmiş
Millətlər
Təşkilatının
Nizamnaməsində
,
digər
beynəlxalq
hüquq
paktlarında
və
konvensiyalarında
təsbit
edilmiş
prinsiplərə
müvafiq
surətdə
beynəlxalq
birliyin
üzvü
olan
dövlətlər
və
Birləşmiş
Millətlər
Təşkilatı
tərəfindən
tanınmasına
ümid
bəsləyərək
Azərbaycan
Respublikasının
dövlət
müstəqilliyinin
bərpa
olunduğunu
elan
edir
”.
Bəyannamənin
ardınca
Ali
Sovet
“
Azərbaycan
Respublikasının
dövlət
müstəqilliyini
bərpa
etmək
haqqında
”
aktın
layihəsini
hazırlamaq
barəsində
”
qərar
qəbul
etmişdi
. “
Azərbaycan
Respublikasının
dövlət
müstəqilliyini
bərpa
etmək
haqqında
”
Azərbaycan
Respublikası
Ali
Sovetinin
1991-
ci
il
30
avqust
tarixli
bəyannaməsinə
əsaslanaraq
Ali
Sovetin
Rəyasət
Heyətinə
tapşırılmışdı
ki
, “
Azərbaycan
Respublikası
Ali
Sovetinin
daimi
komissiyaları
ilə
birlikdə
Azərbaycan
Respublikası
xalq
deputatlarının
təklif
və
qeydlərini
nəzərə
alaraq
“
Azərbaycan
Respublikasının
müstəqilliyini
bərpa
etmək
haqqında
”
aktın
və
onun
həyata
keçirilməsi
haqqında
qərarın
layihələrini
iki
həftə
müddətində
hazırlasın
və
Azərbaycan
Respublikası
Ali
Sovetinin
müzakirəsinə
versin
”.
...
İki
həftə
isə
ayyarım
çəkmişdi
.
Mənim
həmin
prosesdən
az
-
çox
məlumatım
vardı
və
bilirdim
ki
,
sonralar
“
Azərbaycan
Respublikasının
dövlət
müstəqilliyi
haqqında
”
konstitusiya
aktı
adlandırılacaq
həmin
sənəd
üzərində
parlamentin
o
vaxtkı
işçiləri
Şahin
Əliyev
,
Abbas
Atakişiyev
,
yuxarıda
adını
çəkdiyim
Tofiq
Bağırov
,
xalq
deputatlarından
Tofiq
Qasımov
necə
gərgin
və
fədakarcasına
işləmişlər
.
...
Ali
Sovet
sədrinin
köməkçisi
,
böyük
vətənpərvər
,
alim
və
yazıçı
Balaş
Abbaszadə
zəng
vurdu
:
–
Deputatlar
“
Azərbaycan
Respublikasının
dövlət
müstəqilliyi
haqqında
”
konstitusiya
aktının
qəbuluna
başlayırlar
.
İş
otağımdakı
daxili
radio
-
selektoru
telefona
qoşuram
,
dinlə
,
bu
da
bir
tarixdir
.
Sənədi
hazırlayan
komissiyanın
adından
xalq
deputatı
Hacıbaba
Əzimov
çıxış
edirdi
.
O
,
konstitusiya
aktını
maddə
-
maddə
oxuyur
,
deputatlar
isə
cüzi
əlavə
və
düzəlişlərlə
münasibətlərini
bildirirdilər
.
Sonuncu
maddə
oxunub
qurtaranda
iclas
salonunu
alqış
səsləri
başına
götürdü
.
Ali
Sovetin
sədri
mərhum
Elmira
Qafarova
həmişə
çətinliklə
danışdığı
Azərbaycan
dilində
deputatlara
təşəkkür
edərək
onların
alqışlarını
bu
tarixi
sənədin
qəbulunun
ifadəsi
olduğunu
bildirdi
.
“
Əleyhinə
varmi
?” – “
Yox
!”, “
Bitərəf
qalan
?” –
yenə
“
Yox
”. (
Axşam
dövlət
televiziyasının
ekranından
rəsmi
rəqəmi
gördüm
:
iclasda
iştirak
edən
258
xalq
deputatının
HAMISI
yekdilliklə
“
Hə
” –
demişdi
.)
Daha
gözləməyin
yeri
deyildi
:
məni
boğan
unudulmaz
hisslərin
təsiri
altında
toya
gəldim
.
Necə
deyərlər
,
məclis
arəstə
idi
.
Hiss
olunurdu
ki
,
tarixi
hadisədən
heç
kimin
xəbəri
yoxdur
.
Ona
görə
sağlıq
söyləmək
üçün
mənə
söz
veriləndə
təbriknamənin
mətni
artıq
öz
-
özünə
hazır
idi
.
Bəylə
gəlinin
son
dərəcə
xoşbəxt
azərbaycanlı
olduğunu
və
toylarının
artıq
MÜSTƏQİL
AZƏRBAYCANda
çalındığını
zorla
söyləyə
bildim
–
kövrəldim
,
boğazım
qovuşdu
...
Sonrası
da
unudulmazdır
:
qəzetimizin
səhifələndiyi
“
Kommunist
”
nəşriyyatının
linotip
sexinə
iki
araq
şüşəsi
ilə
gəldim
.
Birinci
səhifəni
işləyən
metranpaj
Xanlara
iri
,
çox
iri
– 78
keqllik
şriftlərlə
“
Müstəqilliyin
mübarək
,
Azərbaycan
!”
şüarını
yığdırıb
səhifənin
lap
yuxarısına
qoyandan
sonra
arağın
birini
açıb
səhifəni
“
sulamağa
”
başladım
...
İkinci
şüşəylə
növbətçi
briqadanın
üzvləri
“
azadlığa
həsrət
”
ürəklərini
suladılar
.
Təxminən
saat
22-
də
baş
redaktor
da
gəlib
çıxdı
,
yüksək
rütbəli
bütün
məmurlara
xas
olan
qaydada
hamını
rəsmi
təbrik
elədi
,
səhifələrə
baxmaq
istədiyini
bildirəndə
isə
məlum
oldu
ki
,
birinci
səhifə
ağ
çıxır
:
hamımızın
illər
boyu
“
nöyüt
arağı
”
adlandırdığımız
o
40
dərəcəli
maye
mətbəə
rəngini
elə
yuyub
aparmışdı
ki
,
səhifənin
təzədən
“
qaralması
”
üçün
xeyli
gözləyəsi
olduq
...
P
.
S
.
Müstəqilliyin
yolu
həqiqətən
də
uzun
və
əzablı
imiş
.
“
Azərbaycan
Respublikasının
dövlət
müstəqilliyi
üzrə
Azərbaycan
Respublikası
referendumunun
keçirilməsi
haqqında
”
Azərbaycan
Respublikası
Ali
Sovetinin
266
deputatının
(!)
yekdil
rəyi
ilə
qəbul
olunmuş
1991-
ci
il
15
noyabr
tarixli
qərarına
əsasən
,
həmin
il
dekabrın
29-
da
Azərbaycan
Respublikasında
“
Siz
Azərbaycan
Respublikasının
dövlət
müstəqilliyi
haqqında
Azərbaycan
Respublikası
Ali
Sovetinin
qəbul
etdiyi
konstitusiya
aktına
tərəfdarsınızmı
”
sualı
ilə
referendum
keçirildi
.
Başqa
sözlə
,
beynəlxalq
hüquqa
görə
,
Azərbaycan
yalnız
1991-
ci
il
dekabrın
29-
da
,
keçmiş
müttəfiq
sovet
respublikalarının
hamısından
sonra
rəsmən
müstəqilliyinə
qovuşdu
,
daha
doğrusu
, 1918-
ci
ildə
elan
etdiyi
dövlət
müstəqilliyini
bərpa
etdi
.
Xatırladıram
ki
,
bu
vaxt
“
SSRİ
”
deyilən
siyasi
məfhum
da
artıq
mövcud
deyildi
:
bu
dövlətin
prezidenti
dekabrın
25-
də
televiziya
ilə
çıxış
edərək
səlahiyyətlərini
yerə
qoyduğunu
bəyan
etmiş
,
SSRİ
-
nin
dövlət
bayrağı
Kremlin
üzərindən
endirilmişdi
.
P
.
P
.
S
.
Əgər
hansısa
bir
qərarın
qəbul
edilməsinə
“
yox
”
formasında
reaksiya
vermək
istiqlalçılıq
adlandırılırsa
,
heç
bilmirəm
ki
,
həqiqi
MÜSTƏQİLLİK
AKTINI
qəbul
eləmiş
258
deputata
hansı
ad
verilə
bilər
?!.
18
oktyabr
1991,
19
oktyabr
2012
Bizi İnstagramda izləyin
Müəllifin digər yazıları
Vətən naminə - Vətən uğrunda - Şəhid Adil İbrahimlinin xatirəsinə
12.09.21
İddiasız adam - (Ömürlüyümdən bir parça)
... İstanbuldan qayıtdıqdan sonra Bakıda Tofiq Abdinin "öz kruqu" yaranmışdı, bu "kruq"da onunla köhnədən tanış olanlar da vardı. Biri də mənim vaxtilə Adil Atakişiyev kimi ona təqdim
10.02.20
Azar "Hazard" deyil!.. - Şakir Yaqubov yazır
Göz gördüyünü çağırar. Məndə belə yalançı təsəvvür yaranıb ki, dövlət səviyyəsində hər hansı bir məsələ barədə düzgün qərar qəbul edildikdən sonra icraçılar həmin qərarı yerinə yetirmək
09.07.19
Yaddaşımın küncündə bu anlar da yaşayır...
Dostlardan danışarkən iki nəfəri xüsusi qeyd etməliyəm.
22.11.17
Allah sənə rəhmət eləsin, Dədə Məmməd!..
Təxminən 35 ilin söhbətidir. Elə o vaxtlar da özünəməxsus qələmiylə həm peşəkarlar və həm də sadə oxucular arasında lazımınca xətir-hörmət qazanmış şair-publisist Məmməd Aslanla redaksiya
27.09.17
Alkoqolizmə qarşı necə mübarizə apardıq...
04.07.13
Abırlı adamın abır saxlamağı
12.06.13
“Mənim universitetlərim” (3-cü yazı)
17.05.13
“Mənim universitetlərim” (İkinci yazı)
29.03.13
Həbsxanadan daha ağır cəzaya tuş olmuş öləri insan
Yaddaşımın küncündən...
13.02.13
Mən yenə sizinləyəm, ustad!
05.12.12
Nağılbazın nağılbaz olmayan atası
08.11.12
Tarix üçün yazan kişi
Yaddaşımın küncündən...
18.10.12
Nərimanovun “Ucqarlarda milli siyasət”i
16.10.12
Prezident baş redaktorları görüşə çağırmışdı...
12.10.12
Əsas səhifə
Bütün xəbərlər
Siyasət
Sosial
İqtisadiyyat
Kriminal
Mədəniyyət
İdman
Şou-biznes
Ədəbiyyat
Çap versiyası
© 2012-2024 525.AZ Müəllif hüquqları qorunur.
Sayt Mozilla Firefox, Google Chrome, Opera və Internet Explorer ver. 7.x ilə tam dəstəklənir. Məlumatdan
istifadə etdikdə istinad mütləqdir.